آیا لایه ازن در آینده ترمیم می شود؟

زمین در حال حاضر مشکلات زیست محیطی زیادی را تجربه می کند. آلودگی آب و هوا همچنان در بسیاری از نقاط جهان موجب شیوع بیماری ها می شود. از سوی دیگر، گیاهان ، حیوانات و موجودات عجیب در مناطقی از جهان پدیدار می شوند که هیچ گونه دفاع طبیعی در برابر آنها وجود ندارد. درعین حال ، تغییرات آب و هوایی همچنان در صدر اخبار بین المللی است. در این میان، یافتن خبرهای خوب زیست محیطی معمولاً دشوار است.

اما اخیرا کشورهای جهان اقدامات موثری را در حل مساله کاهش گاز ازن در جو آغاز کرده اند. لایه ازن محافظ زمین در حدود 15 تا 35 کیلومتری از سطح زمین ، در استراتوسفر قرار دارد. در حال حاضر، کاهش غلظت ازن در لایه استراتوسفر نگران کننده است. زیرا لایه ازن به طور موثری مانع از ورود طیف های خاصی از اشعه ماورای بنفش UV و سایر شکل های تشعشع به جو زمین می شود که می تواند بیشتر موجودات زنده را از بین ببرد.

در 30 سال گذشته، کشورهای جهان برای کاهش و از بین بردن استفاده از کلروفلوئوروکربن ها و سایر مواد شیمیایی نابود کننده ازن با یکدیگر همکاری کردهاند. با این حال ، دانشمندان هنوز نمی دانند که آیا این تلاش ها به نتایج مطلوب می انجامد یا نه. آیا لایه ازن در واقع خود را ترمیم می کند؟

قبل از پاسخ به این پرسش، به پیش زمینه تاریخی آن پرداخته می شود.

در سال 1974 شیمی دانهای آمریکایی ماریو مولینا و اف. شروود رولند و نیز شیمیدان هلندی پل كروتزن کشف کردند كه کلروفلوئوروکربن تولید شده توسط انسان می توانند منبع اصلی کلر در استراتوسفر باشند. آنها همچنین خاطرنشان کردند كه کلر می تواند مقادیر زیادی ازن را پس از آزاد شدن از کلروفلوئوروکربن توسط اشعه ما وراء بنفش از بین ببرد. از آن زمان تاکنون، دانشمندان پی برده اند كه چگونه لایه ازن به کلروفلوئوروکربن ها پاسخ داده است. این مواد، از زمان ایجاد آنها در سال 1928 به عنوان سرد کننده ، پاک کننده و افشانه مو، رنگ اسپری و ظروف آئروسل استفاده شده اند.

در سال 1985 مرکز تحقیقات قطب جنوب انگلیس در مقاله ای نشان داد كه غلظت ازن استراتوسفر در قطب جنوب از اواخر دهه 1970 کاهش چشمگیری داشته است (بیش از 60٪ در مقایسه با میانگین جهانی). در طول دهه 1980 و اوایل دهه 1990 ، مشاهدات و اندازه گیری ها از ماهواره ها و سایر ابزارهای اندازه گیری نشان داد که این "حفره" در جو بر فراز قطب جنوب، هر سال بزرگتر می شود. همچنین، یک حفره مشابه بر روی قطب شمال تشکیل شده است. بنابراین، پوشش ازن استراتوسفر در فاصله سالهای1970 و اواسط1990 در سراسر جهان 5٪ کاهش یافته است.

در سال 1987 بسیاری از کشورهای جهان پروتكل مونترال در مورد مواد تخریب کننده لایه اوزون را امضا كردند. این توافق به کشورها امكان ساخت و استفاده از مولكول های کلروفلوئوروکربن ها - مولکول هایی که فقط شامل کربن، فلوئور و اتمهای کلر و سایر مواد شیمیایی نابود کننده ازن هستند- را می دهد.

در طول دهه 1990 و اوایل 2000، اصلاحاتی با هدف محدود كردن ، كاهش و از بین بردن هیدروبروم فلوئوروكربن ، متیل برمید ، تتراكلرید كربن ، تری كلروهان ، هیدروفلوروكربن، هیدروكلور فلوئوروكربن و سایر مواد انجام شد.

در سال 2014 ، دانشمندان اولین اخبار خوب را در مورد ترمیم لایه ازن دریافت کردند. نخستین میزان افزایش در ازن استراتوسفر پس از 20 سال مشاهده شد. همچنین، برخی شواهد نشان داد که ODC به میزان 10 تا 15٪ در جو کاهش یافته است.

حدود دو سال بعد ، دانشمندان اطلاعات کافی کسب کردند تا با اطمینان نشان دهند که لایه ازن در مسیر ترمیم است. به همین ترتیب، در مطالعات سال 2016، تکامل اندازه حفره لایه ازن در قطب جنوب مشاهده شد. همچنین، مشخص شد که غلظت ازن در استراتوسفر در حال افزایش است. در حالی که، ابعاد حفره لایه ازن در قطب جنوب در بین سالهای 2000 تا 2015، به اندازه نیمی از مساحت قاره آمریکا کاهش یافته است. در پایان، انتظار می رود كه لایه ازن در بین سالهای 2040 تا 2070 به طور کامل ترمیم شود.

مترجم: ع. خ - مجله ارم بلاگ